engrus
  • 2024
  • 2023
  • 2022
  • 2021
  • 2020
  • 2019
  • 2018
  • 2017
  • 2016
  • 2015
  • 2014
  • 2013
  • 2012
  • 2011
  • 2010
  • 2009
  • 2008
  • 2007
  • 2006
  • 2005
  • 2004
  • 2003
  • 2002
  • 2001
  • 2000
  • 1999
  • 1998
  • 1997
  • 1996
  • 1995
  • 1994
  • 1993
  • 1992
  • 1991
  • 1990
  • 1989
  • 1988
  • 1987
  • 1986
  • 1985
  • 1982
  • 1977
  • 1976
  • 1974
  • 1972
  • 1971
  • 1970
  • 1969
  • 1962
  • 1960
  • 1958
  • 1956
  • 1954
  • 1953
  • 1952
  • 1937
  • 1932
  • 1930
  • 1927
  • 1925
  • 1921
  • 1920
  • 1919
  • 1912
  • 1891

2024

2023

2022

2021

2020

2019

2018

2017

2016

2015

2014

2013

2012

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

2004

2003

2002

2001

2000

1999

1998

1997

1996

1995

1994

1993

1992

1991

1990

1989

1988

1987

1986

1985

1982

1977

1976

1974

1972

1971

1970

1969

1962

1960

1958

1956

1954

1953

1952

1937

1932

1930

1927

1925

1921

1920

1919

1912

1891

Адліга. Свіслацкая (Белавежская) пушча

Станіслаў Жукоўскі 1935
Палатно, алей, 60,5 × 70 гл

Эксплікацыя працы ў калекцыі Белгазпрамбанка:

"Карціна «Аліпа. Свіслацкая (Белавежская) пушча» пэндзля выдатнага пейзажыста мяжы XIX–XX стагоддзяў Станіслава Юльянавіча Жукоўскага, – адзіная праца мастака, прадстаўленая ў карпаратыўнай калекцыі ААТ «Белгазпрамбанк». Твор датаваны 1935 годам і адносіцца творчасці жывапісца.

Пасля рэвалюцыйных падзей 1917 года ў Расіі Станіслаў Жукоўскі, мастацтва якога, ужо ў сілу сваёй прыналежнасці да пейзажнага жанру, заўсёды знаходзілася па-за палітыкай, стаў, як і многія іншыя прадстаўнікі творчай інтэлігенцыі, ахвярай грубага ўмяшання палітыкі ў свой лёс. Рэзкія нападкі савецкіх крытыкаў, якія затаўравалі славутага пейзажыста «спеваком дваранскага побыту», «цалкам адарваным ад сучаснасці», «жывым мерцвяком», змешчаным «па-за кругам сапраўднага мастацтва і сапраўдных мастакоў», параўноўвалі яго творы з «хадкім таварам»: «вулічнай прыгажуні, фактычна, прымусілі Жукоўскага да эміграцыі. Апошняй кропляй у рашэнні мастака з'ехаць стала адхіленне яго работ ад экспанавання на выставе Таварыства перасоўных мастацкіх выставак, якая адкрылася ў красавіку 1923 года. Гэты інцыдэнт быў для Жукоўскага асабліва абразлівым, паколькі з перадзвіжнікамі ён выстаўляўся рэгулярна, пачынаючы з 1896 года - яшчэ з часу навучання ў Маскоўскім вучылішчы жывапісу, разьбярства і дойлідства.

Увосень 1923 года мастак пераехаў у Варшаву. У Польшчы ён жыў да канца сваіх дзён, працягнуўшы працаваць у рэчышчы рэалістычнага пейзажнага жывапісу, спалучаючы непасрэднасць выявы прыроды з пранікнёнай эмацыйнасцю яе ўспрымання, як, напрыклад, у творы з карпаратыўнай калекцыі банка.

Карціна была напісана ў выніку адной з творчых паездак Станіслава Жукоўскага ў Белавежскую пушчу, віды якой нязменна натхнялі мастака. Паўночная, якая знаходзіцца на тэрыторыі сучаснай Гродзенскай вобласці, частка гэтага ўнікальнага ляснога масіва – рэшткі рэліктавага першабытнага раўніннага лесу, які ў дагістарычныя часы рос на тэрыторыі Еўропы, але ў адносна некранутым стане захаваўся толькі ў Белавежскім рэгіёне, традыцыйна называецца Свіслацкай пушчай, што знайшло сваё і ў назве палатна: «Аліпа. Свіслацкая (Белавежская) пушча».

У сваёй «Алігі…» Станіслаў Жукоўскі па-майстэрску адлюстроўвае кароткі, пераходны стан прыроды, калі холад зімы адступае, і на змену яму прыходзіць нясмелае адчуванне надыходзячай вясны. На палатне, як і ў знакамітым вершы Фёдара Цютчава:

Яшчэ зямлі сумны выгляд, а паветра ўжо вясною дыхае,

І мёртвы ў полі сцябло калыхае, і ялей галіны варушыць.

Яшчэ прырода не прачнулася, але скрозь радзеючага сну

Вясну пачула яна і ёй міжволі ўсміхнулася.

Матыў пейзажа просты: прамая, заснежаная, але ўжо падталая і парэзаная глыбокімі чорнымі каляінамі дарога вострым трыкутнікам-клінам уразаецца ў цела лесу, сыходзіць у яго глыбіню. Снег усё яшчэ ляжыць у цені елак, чаргуючыся з бурымі купінамі леташняй пажухлай травы, але дні яго нядоўгія. У глыбокіх канавах у дарогі стаяць лужыны адталай вады, і ў іх асфальтава-шэрых, слаба пабліскваючых паверхнях адлюстроўваюцца цёмныя ствалы яшчэ голых дрэў і кустоў. Неба, якое брыняе ля гарызонту свінцовай сінню, ужо па-вясноваму высокае. Здаецца, яшчэ ледзь-ледзь, і побач з бялявымі аблокамі, адкрыецца пранізлівы ў сваім блакіце прасвет, напоўнены яркім сонечным святлом. Адлюстроўваючы імгненне паміж тым, што ёсць, і што вось-вось можа адбыцца, Станіслаў Жукоўскі імкнецца перадаць пры гэтым самую сутнасць працэсаў, якія адбываюцца ў прыродзе, якая павольна абуджаецца ад глыбокага зімовага сну.

Карціна захоўвае свежасць непасрэднага ўражання ад ляснога пейзажу, убачанага мастаком у шэры дзень адлігі, калі вільготнае халоднае паветра ахутвае дрэвы і кусты, раствараючы выразнасць іх абрысаў і прыглушваючы дэталі. Гэтую дзіўна наглядна перададзеную "праўду бачання" Жукоўскі спалучае з эмацыйнасцю трактоўкі прыроды, паведамляючы твору ў цэлым мінорны, але і напоўнены светлымі чаканнямі і надзеямі, настрой.

Набыта ў прыватнага калекцыянера з Беларусі ў 2015, раней - на адным з аўкцыёнаў у Польшчы."