Абстракцыянізм стыль выяўленчага мастацтва, які выключае рэалістычнае ўзнаўленне навакольнага свету. Галоўная ідэя кірунку заключаецца ў тым, што вызваліўшыся ад пераймання рэальнасці, можна значна глыбей і больш поўна выказаць аб'ектыўна існуючае Духоўнае. З'явілася значна больш магчымасцей для эксперыментаў і ўмоў для замацавання новага.

Абсалютна адыходзячы ад прадметнасці абстракцыянізм можна назваць кульмінацыяй у развіцці мадэрнізму. Першымі прадстаўнікамі напрамкі лічацца: Васіля Кандзінскага (аўтар эстэтычных асноў абстрактнага мастацтва "Аб духоўным у мастацтве", 1910), Казіміра Малевіча і Піта Мандрыяна. Важна адзначыць, што да абстрактнага мастацтва ставяцца лучызм, ташызм, арфізм, неакласіцызм, абстрактны экспрэсіянізм.

Асноўнымі рысамі лічацца: хаатычнае нагрувашчванне і камбінаванне лініямі, фігурамі і плямамі, выява простых і складаных формаў, гульня з колерам. Акцэнтам з'яўляецца самастойная каштоўнасці каляровай плямы. Мастакі імкнуцца выклікаць пэўныя асацыяцыі, эмоцыі ці думкі ў глядачкі, пасродкам стварэння цэласнай кампазіцыі.

Абстрактнае мастацтва мае два вектары развіцця: геаметрычная абстракцыя і лірычная абстракцыя. Першы напрамак характарызуецца выкарыстаннем правільных, дакладных форм. Лірычнае ж адрозніваецца выкарыстаннем свабодна бягучай формы, напоўненасцю пульсавалымі кветкамі.

У Беларусі адпраўным пунктам абстрактнага мастацтва з'яўляецца Віцебская мастацкая школа. Нажаль працы Малевіча і яго вучняў не захаваліся на тэрыторыі Беларусі. Развіцця стылю можна прасачыць па працах Яўхіма Рака.

Беларуская мастачка Надзея Лежэ (Хадасевіч), якая жыве ў Францыі і шмат у чым вызначала тагачасныя савецкія культурныя сувязі, правяла выставу ў Мастацкім музеі ў Мінску. Выстава, якая выклікала сапраўдны ажыятаж, з прычыны недаступнасці для савецкай культурнай прасторы авангарда сусветнага мастацтва XX стагоддзя.

Прадстаўнік сучаснага беларускага абстракцыянізму Сяргей Кірушчанка. Яго практыка грунтуецца на жывапіснай дзейнасці, але мастак часта звяртаецца да іншых медыяў. Раз у некалькі гадоў Сяргей мяняе напрамак сваёй творчасці, але нязменна вяртаецца да абстракцыянізму.

Іншыя прадстаўнікі беларускага абстракцыянізму: Уладзімір Цэслер, Сяргей Лапша, Тамара Сакалова, Алег Мурашка, Уладзімір Лапо, Уладзімір Правідохін, Васіль Баранаў, Ігар Кашкурэвіч, Канстанцін Селіханаў, Леанід Хобатаў, гурт "Няміга-17", Васіль і Галіна Васільевы, Аляксандр Малі аб'яднанне "Квадрат".

На жаль, беларускі фонд не валодае вялікай колькасцю работ дадзенага кірунку, з прычыны доўгай не зацікаўленасці музея ў стылі абстракцыянізм. Абстрактнае мастацтва ў Беларусі ахарактарызавала беларуская куратарка Вольга Архіпава: "беларускі абстракцыянізм адрозніваецца тым, што школы як такой у нас няма, і аўтары не абмяжоўваюць сябе, захапляючыся формай у розных яе праявах – геаметрызмам, колерам, сімваламі, знакамі. Больш за тое, мова абстракцыі не чужы народнаму і прыкладнаму мастацтву, дзе майстры таксама аддаюць даніну ўмоўнасці і адцягненым выявам. У выніку, художн_ца сам заве свой стыль".

artworks

terms