Кватэрныя выставы - феномен неафіцыйнага мастацтва савецкага перыяду, выкліканы дзяржаўнай цэнзурай. Любое мастацтва вызначалася, як альтэрнатыўнае, калі не адпавядала запытам ідыялагічнай сістэмы, нават калі не было звязана з палітычнай сітуацыяй. Аўтаркі, якія не ўваходзілі ў рамкі афіцыйнага мастацтва і не маглі выстаўляцца ў публічнай прасторы, знаходзілі рашэнні ў выглядзе правядзення мерапрыемстваў у асабістых кватэрах або майстэрняў мастакоў.

Мастацтва такога перыяду характарызуецца жаданнем абысці ідэалагічныя ідэі і стваралася ва ўмовах абмежаванай волі, страху. Творы адлюстроўвалі абсурд сітуацыі і выказвалі псіхалагічную напружанасць. Маглі выстаўляцца шматкі паперы, малюнкі на фіранцы для ваннай, эскізныя формы работ, будзённыя прадметы станавіліся часткай усталёвак або служылі мастацкім матэрыялам. Творы мелі характар імгненнасці, незавершанасці, абыякавасці, бясформеннасці, якая адлюстроўвае пустэчу. Мастакі працавалі з шырокім спектрам мастацкіх напрамкаў: сімвалізм, неаавангард, постмадэрнізм і іншае. Выставачная прастора таксама мела разнастайны выраз. Магло мець імправізаваны характар або быць упісаным у побытавае жыццё жыхароў кватэры, магло праходзіць на гарышчы ці сквотах, у хатах-камунах і савецкіх камунальных кватэрах. Такія выставы ў асноўным наведвалі госці, якія ўваходзілі ў давернае кола аўтара. Аднак рэпрэсіі звязаныя з кватэрнымі былі дастаткова рэдкай з'явай.

Апроч мастацтва ў такіх падпольных імправізаваных выставачных залах можна было сустрэць рэпрэзентацыі замежных, нявыдадзеных ці яшчэ не перакладзеных на рускую мову кніг, абмеркаванне актуальных філасофскіх плыняў ці сучасных канцэпцый мастацтва. Агульная атмасфера, якая аб'ядноўвае разнастайных наведвальнікаў розных прафесій і культурных дзеячак, імкненне да свабоды ў любой яе праява.

З развіццём і цікавасцю да накіравання альтэрнатыўнага мастацтва жанр кватэрных выставак з'явіліся прагляды, прызначаныя для шырэйшага круга публікі. Яны карысталіся вялікай папулярнасцю, часам збіралі чэргі. У сямідзесятыя пачалі працаваць неафіцыйныя галерэі, званыя кватэрнымі салонамі. У художн_ков з'явілася магчымасць прадаваць сваё мастацтва. У тым ліку замежным пакупнікам-калярыям, якія таксама часта з'яўляліся арганізатаркамі кватэрнікаў.

У сучасным мастацтве кватэрныя выставы таксама маюць месца. У актуальнай сацыяльна культурнай і палітычнай сітуацыі кватэрнікі могуць служыць дыстанцыяванню ад дзяржаўнай сістэмы. Мастакі таксама сустракаюцца з цэнзурай і рэпрэсіямі, імкнуцца да незалежнасці, да свабоды рэпрэзентацыі свайго погляду і ідэнтычнасці.

дакументы

падзеі

тэрміны