Аляксандр Міхалковіч, мастацкі правакатар і «тэрарыст», працуе ў жанрах доўгатэрміновых фатаграфічных праектаў, дакументальнага кіно, аўдыёвізуальных усталёвак і перформансаў, выкарыстоўваючы элементы псіхадрамы і псіхалагічнага аналізу.

Асноўныя тэмы большасці прац Міхалковіча - мінулае, памяць і іх сувязь з сучасным жыццём. Гэта тэмы, непасрэднай выявай злучаны з даследаваннем часу, скрыжаваннем яго пластоў і прадстаўленасці аднаго часавага пласта ў іншым.

Праект «Прымусіць Інтэрнэт памятаць Халакост» вывучае прысутнасць мінулага ў нашым актуальным сучаснасці. Міхалковіч ажыццяўляе акт псіхааналізу калектыўнай свядомасці: сутыкае грамадства, якое губляе памяць, з успамінамі, якія яно аддае перавагу выцясняць.

Аўтар адчувае гледача на трываласць меж яго штодзённасці, а таксама яго канцэпію непаражальнасці, сутыкаючы з тэмамі смерці і спажыванні. «Захопліваючы» Інтэрнэт, Міхалковіч кажа нам: «Я ўрываюся ў ваш свет заходаў, сэлфіс, кацянят і інстафуда». Аўтарская інтэнцыя прымушае нас даследаваць "цёмныя" плямы ўласнай свядомасці, прыгледзецца ў гісторыю, якая ляжыць у нас пад нагамі, праеўтварыць сапраўднае ўсведамленнем вопыту мінулага.

Ганна Фокс, прафесар Універсітэта мастацтваў у Фарнаме (Англія) назвае Міхалковіча «культурным снайперам», які працуе са схаванай гісторыяй.

Абраны візуальны жанр дапамагае аўтару даследаваць магчымасці фатаграфічнага медыума: фатаграфія тэстуецца на яе жыццяздольнасць у сучаснай Інтэрнэт-прасторы. Інтэрнэт - тонкая паверхня, часта скажоная, абураецца старанна спланаванымі інтэрвенцыямі аўтара. Тэктанічны зрух «культурна-геалагічнай» паверхні латышскага пейзажа і паверхні Інтэрнэту прыводзіць да змены фатаграфічнага візуальнага Інтэрнет-пласта. Пейзаж Інтэрнэту настолькі мяняецца, што наша прытомнасць ужо не можа быць іншым.

У праекце "Мінулае памірае сёння" Міхалковіч праецыруе мінулае на сучаснасць. Аўтар мантуе розныя постаці і сітуацыі з мінулага і праецыруе іх у гістарычных прасторах так, што і мінулае, і сучаснасць знікаюць. Старыя будынкі становяцца сімвалам мажлівага мінулага - населеныя прывіднымі фігурамі, якія лунаюць у прасторы, пераселенымі з адхіленага свету.

Мінулае і сучаснасць, сутыкаючыся, абвяшчаюцца незаконнымі і пераўтворацца - аўтар нагадвае нам, што нашым сучаснасцю становіцца наша будучыня.

Па адзнацы Паолы Палеары (Yet magazine, Італія) праекты Міхалковіча маюць справу з манументальнымі канцэпцыямі, такімі як гісторыя і палітыка, калектыўная памяць і асабістая прытомнасць, тэхналогіі ці традыцыя – вобласці, у якіх так лёгка страціць арыентацыю ці не зладзіцца з іх маштабам і глыбінёй.

Ганна Шпакава,
Масква 2016