Квір-мастацтва адносіцца да сучасных практыкаў візуальнага мастацтва, заснаваных на вобразах і праблемах прадстаўнікоў ЛГБТК. Мастачкі небінарнай гендэрнай ідэнтычнасці ствараюць творы і мастацкія выказванні, арыентаваныя на садзейнічанне бачнасці іншых пераваг і ідэнтычнасцяў, а таксама пошук новых магчымасцяў і ўсталяванне канчатковага раўнапраўя ў грамадстве.

Сам тэрмін "квір", у навуковым значэнне вызначаны, як які не ўпісваецца ў патрыярхальны гетэранарматыўны парадак і не адпавядае агульнапрынятаму паняццю "нормы". Квір-тэорыя, на якую абапіраецца квір-мастацтва, ставіць пад сумневы ўжо існуючыя нормы бінарнай гендэрнай сістэмы.

Гомасэксуальнасць мае доўгую гісторыю, але толькі ў другой палове 20 стагоддзя былі зменены законы крыміналізуючыя гомасэксуальныя дзеянні, а ў псіхіятрыі небінарная ідэнтычнасць перастала значыцца як паталогія. Зусім нядаўна стала сацыяльна прымальна выступаць у якасці квір-персоны. Гэтыя абставіны падзялілі развіццё квір-мастацтва на дзве характэрныя рысы. З аднаго боку, - неабходнасцю хаваць адсылкі да квір-ідэнтычнасці і вопыту, а з другога - імкненнем да бачнасці, прымушэння людзей "раскрывацца" як ЛГБТК, сепаравацца ад дамінуючых сацыяльных нормаў. Мастачкі адважыліся ствараць мастацтва аб сваёй сэксуальнай ідэнтычнасці, а мастацтваў з'едкі пачалі аднаўляць творы квір-мастацтва, якія падвергліся цэнзуры.

У падставе квір-мастацтва ляжаць паняцці палітыкі цела, гендэрная ідэнтычнасць, а таксама перагляд прынятай мадэлі сэксуальнасці. Квір-худжніцы ў сваёй практыцы часта звяртаюцца да тэмы ўразлівасці, салідарнасці, супрацьстаяння, цела, каханні, жаданні і пратэсту.

У тэхнічным плане мастачкі не прытрымліваюцца вызначанага стылю, выкарыстоўваючы фатаграфію, партрэтны жывапіс, абстрактны жывапіс, скульптуру, калаж, відэа-арт і іншае. Акцэнт аддаецца не выкананню, а агульнай ідэі - глыбокага даследавання разнастайнасці і глыбіні квір-ідэнтычнасці. Варта адзначыць, што доўгая дыскрымінавальная гісторыя гомасэксуальнасці і сацыяльныя ўстаноўкі наклалі свой характар на форму квір-твораў мастацтваў. У большай частцы квір-арта выкарыстоўваецца схаваны сэнс або(і) закадаваная візуальная мова, якая не вядома шырокай публіцы.

Беларускі праект DOTYK павышае бачнасці квір і ЛГБТ-супольнасцей у Беларусі і зніжэнне ўзроўню дыскрымінацыі праз сучаснае мастацтва. Першапачаткова праект меў форму кінафестывалю з суправаджальнымі мерапрыемствамі, якія дапамагалі паказвалі на дыскрымінуемых па якой-небудзь прыкмеце. Першы фестываль прайшоў у Мінску (2015) і ўключаў у сябе паказы мастацкіх і дакументальных фільмаў, анімацыі, правядзенне выставак, лекцый, воркшопаў, канцэртаў і сустрэч з беларускімі і замежнымі гасцямі. Аднак фармат праекта мноства разоў відазмяняўся. Цяпер DOTYK злучыў у сабе розныя формы, ператварыўся ў фестываль квір-культуры, асвоіў розныя пляцоўкі, выйшаў за рамкі сталіцы. На сталай аснове праводзіць мастацкія мерапрыемствы.

Праект MAKEOUT – беларускі фемінісцкі антыдыскрымінацыйны праект аб гендэры і сэксуальнасці. Ствараюць рух накіраваны на павышэнне бачнасці і дасведчанасці, а таксама пашырэнне правоў і магчымасцяў ЛГБТК+ і іншых уразлівых груп, якія сутыкаюцца з дыскрымінацыяй па прыкмеце сэксуальнай і гендэрнай ідэнтычнасці. Платформа збірае і архівуе гісторыю жыцця ЛГБТ і квір у Беларусі.

"ХХУ" і "Камін-Аут" дзве выставы, якія былі праведзены ў Мінску ў 2014 годзе. Былі закрануты тэмы сэксуальнасці, крытыкі гетэранарматыўнасці, квір, упісанасці ці не ўпісанасці ў сацыяльны кантэкст. Мастакі, якія прымаюць удзел: Сяргей Шабохін і Людська Подоба, Жанна Гладка і Вольфганг Тыльманс і іншыя. Паказальным праектам квір-мастацтва стала інсталяцыя Аляксея Лунёва "Іншае Неба" / Don't Tell Mamma (2014). На беларускай культурнай сцэне такія мерапрыемствы падкрэсліваюць відавочнае маўчанне вакол праблематыкі такога кшталту.

Важна звярнуць увагу на значны рост культуры эмпатыі, прыняцця і змянення этыкі ў беларускім культурна-сацыяльным жыцці. Існуючая палітычная сістэма значна абмяжоўвае свабоду выбару, а значыць не дазваляе развівацца сучасным візуальным практыкам, у тым ліку квір-мастацтву ў Беларусі. Замест гэтага беларускія квір-мастачкі знаходзіць пляцоўкі для развіцця за мяжой.

произведения

имена

термины