Ключавыя тэндэнцыі года:

З-за незадаволенасці вынікамі выбараў акцыі пратэсту, якія не сціхаюць, прывялі да выбуху пратэстнага мастацтва.

З-за пандэміі падчас лакдаўна былі вымушаны закрывацца выставачныя прасторы, музеі і іншыя грамадскія прасторы. Пасля былі ўведзены абмежаванні на колькасць наведвальнікаў на квадратныя метры, таму глядач трапляў на выставы ў парадку чаргі, у масках, прытрымліваючыся сацыяльнай дыстанцыі.

Амаль усе падзеі перайшлі ў фармат online. Бум на Zoom-канферэнцыі, дыскусіі, круглыя сталы, прэзентацыі, адкрыцці і іншыя мерапрыемствы.

З-за палітычнага рэжыму, арыштаў і пераследаў з рызыкамі для свабоды і жыцця Беларусь былі вымушаныя пакінуць многія прадстаўніцы культуры: напрыклад, мастак-акцыяніст Аляксей Кузьміч, мастачка Надзея Саяпіна, філосафка Вольга Шпарага.

• У сувязі з палітычнымі падзеямі ў краіне 146 карцін галерэі "Арт-Беларусь" былі арыштаваны. Гэта выклікала вялікую незадаволенасць у культурнай супольнасці. Праз два дні пасля галерэя "Арт-Беларусь" адкрылася з QR-кодамі на сценах замест карцін - кожны адпраўляў на сайт, дзе можна было паглядзець працу. 1 ліпеня тут прайшоў перфоманс "Набытак". Каля 20 дзеячак культуры прымацавалі да футболак выявы карцін і цэлы дзень стаялі каля месцаў, дзе гэтыя карціны віселі раней. Ідэя акцыі належыць Надзеі Саяпінай. Карціна Суціна "Ева" стала сімвалам мірнага пратэсту. У сацыяльных сетках стартаваў флэшмоб «эвалюцыя», дзе мастачкі, а затым і іншыя карыстальніцы прыняліся масава тыражаваць малюнак. Яна з'явілася на майках, сумках, аватарах у сацыяльных сетках, сувенірах.

-

Выбраныя падзеі года:

Апошняя міжнародная выстава ў галерэі "Ў" была прысвечана COVID-19: "Кранальная дыстанцыя".

• Чацвёрты раз прайшла прэмія ПРАФОТА ў Мінску. Пераможцай у намінацыі "Арт-фатаграфія" стала Маша Святагор з серыяй "Танцуюць усе!". Пераможцам у намінацыі "Дакументальная фатаграфія" стаў Яўген Ацецкі з серыяй "Заблытаўся". Гран-пры ў намінацыі "Лічбавы сторылінг" заслужылі праекты: Максім Сарычаў, Вольга Бычкова, Юлія Турок, каманда TUT.BY, "Супраціў бессэнсоўна"; Сяргей Гудзілін, Наталля Лубнеўская, "Беларускія нулі".

7 верасня

Мастачка Надзея Саяпіна была арыштаваная на 15 сутак за ўдзел у акцыі пратэсту мастакоў каля Палаца мастацтваў у Мінску.

Кастрычнік

За ўдзел у жаночым маршы пратэсту фатографка і эка-актывістка Ірына Сухій атрымала 5 сутак арышту.

21 кастрычніка

Зміцер Строцаў быў затрыманы ў Менску. На наступны дзень яго знайшлі ў ІЧУ ў Жодзіне, дзе ён быў судом асуджаны на 13 дзён арышту.

-

Набыцця года:

Сярод дэбютаў і прыкметных выказванняў новых імёнаў сярод мастакоў: Аляксандр Адамаў, Руфіна Базлова, Глеб Бурнашоў, Таша Кацуба, Ангеліна Мас, Ульяна Няўзорава, Таша Арлова, Дар'я Сазановіч, Надзя Саяпіна.

-

Страты года:

Лістапад

Спыніла сваю дзейнасць найважнейшая для Беларусі галерэя сучаснага мастацтва "Ў".

20 снежня

Пайшла з жыцця мастачка Святлана Каткова.

• -

• Кантэкст у Беларусі:

  7 траўня

  Прадпрымальнік і блогер Сяргей Ціханоўскі заявіў аб намеры балатавацца на пасаду прэзідэнта Беларусі. У выніку Цэнтрвыбаркам Беларусі адмовіў яму ў рэгістрацыі. Замест яго рашэнне балатавацца прыняла ягоная жонка Святлана Ціханоўская. І ЦВК яе дапусціў. Праз паўгода Ціханоўская ўвойдзе ў спіс ста самых уплывовых жанчын года. Сам Сяргей Ціханоўскі з канца траўня знаходзіцца пад арыштам.

  Чэрвень

  Пад арыштам знаходзіцца яшчэ адзін патэнцыйны кандыдат у прэзідэнты Беларусі - банкір Віктар Бабарыка. Былы кіраўнік "Белгазпрамбанка" заявіў аб прэзідэнцкіх амбіцыях у сярэдзіне траўня, арыштаваны быў па абвінавачанні ў эканамічных злачынствах. Прызнаны палітвязнем. Трэці патэнцыйны кандыдат у прэзідэнты, былы дыпламат і сузаснавальнік Парка высокіх тэхналогій Валерый Цапкала быў вымушаны ўцякаць з Беларусі з-за пагрозы крымінальнага пераследу.

  Ліпень

  На чале апазіцыі застаюцца тры жанчыны - кандыдатка ў прэзідэнты Беларусі Святлана Ціханоўская, кіраўнік выбарчага штаба Віктара Бабарыка Марыя Калеснікава і жонка Валерыя Цапкала Вераніка Цапкала.

  9 жніўня

  У дзень галасавання, прыхільнікі Ціханаўскай масава ідуць на выбарчыя ўчасткі. Для таго каб аддаць свой голас, людзі становяцца ў вялізныя чэргі да ўчасткаў – такога ў Беларусі не было ніколі. Увечары Цэнтрвыбаркам аб'яўляе перамогу Аляксандра Лукашэнкі. Па дадзеных ЦВК, ён набірае больш за 80% галасоў (81,35%), Святлана Ціханоўская - толькі 8%. Яе прыхільнікі заяўляюць аб фальсіфікацыях і выходзяць пратэставаць на вуліцы па ўсёй краіне. Сілавікі жорстка разганяюць акцыі, ужываючы светлашумавыя гранаты. Тым часам у краіне практычна адсутнічае інтэрнэт. Не працуюць сайты незалежных СМІ і сацсеткі. Міліцыя паведамляе аб рэкордных 3 тысячах затрыманых. Сотні людзей паранены і збіты. Жорсткасць сілавікоў прыводзіць да таго, што на наступны дзень людзі зноў выходзяць на вуліцу. Супраць іх ізноў ужываюць зброю і сілу.

  10 жніўня

  МУС Беларусі паведамляе аб першай ахвяры пратэсту. Пазней стане вядома, што гэта Аляксандр Тарайкоўскі. Крымінальная справа па факце яго смерці да гэтага часу не ўзбуджана. На беларускіх заводах пачынаюцца забастоўкі - там патрабуюць спыніць гвалт і правесці новыя выбары. Шок пратэстоўцаў выклікае не толькі першую смерць, але і апавяданні затрыманых дэманстрантаў. Яны кажуць пра масавыя збіванні, катаванні і факты сэксуальнага гвалту ў цэнтры ізаляцыі правапарушальнікаў на Акрэсціна ў Менску.

  11 жніўня

  Святлана Ціханоўская пакідае Беларусь пад ціскам уладаў. Ужо з Літвы яна запісвае відэазварот, у якім паведамляе аб сваім выхадзе з палітыкі. Пазней стане вядома, што ўлады пагражалі Ціханаўскай турмой, а яе дзецям - дзіцячым домам.

  14 жніўня

  Святлана Ціханоўская заявіла аб стварэнні Каардынацыйнай рады для перадачы ўлады ў Беларусі. У яго ўвайшлі нобелеўская лаўрэатка Святлана Алексіевіч, былы міністр культуры Павел Латушка, юрыст Лілія Уласава і іншыя вядомыя беларускія дзеячы.

  23 жніўня

  Нягледзячы на спробы абезгаловіць апазіцыю, кожную нядзелю беларускі нязменна выходзяць на маршы пратэсту. Адзін з самых буйных маршаў сабраў 23 жніўня больш за чвэрць мільёна пратэстоўцаў. У той дзень Аляксандр Лукашэнка выйшаў да сілавікоў, якія ахоўвалі яго рэзідэнцыю, з аўтаматам. Зброя таксама была ў руках яго 15-гадовага сына.

  11 лістапада

  Смерць 31-гадовага Рамана Бандарэнкі ў Мінску. Ён памёр ад пашкоджанняў галаўнога мозга пасля затрымання. Грамадскія актывісты і незалежныя СМІ лічаць, што да яго смерці маюць дачыненне людзі з бліжэйшага атачэння Аляксандра Лукашэнкі.

  За ўвесь 2020 год Еўразвяз увёў тры пакеты санкцыяў супраць фізічных і юрыдычных асоб.

  -

  Кантэкст у свеце:

  2 студзеня

  У Кітаі 59 чалавек памерлі ад "загадкавага расстройства дыхальных шляхоў" (COVID-19), прычына якога на той момант не была ўстаноўлена.

  31 студзеня

  Вялікабрытанія афіцыйна пакінула Еўразвяз пасля 47 гадоў сяброўства ў Садружнасці

  29 лютага

  Прадстаўнікі ЗША і рухі "Талібан" падпісалі так званае " Пагадненне аб міры ў Афганістане ", якое паклала пачатак мірнаму працэсу ў гэтай азіяцкай краіны.

  10 сакавіка

  Дума Расійскай федэрацыі прыняла папраўкі да Канстытуцыі, якія падаўжаюць тэрмін паўнамоцтваў прэзідэнта Расіі Уладзіміра Пуціна.

  11 сакавіка

  Сусветная арганізацыя аховы здароўя аб'явіла, што ўспышка COVID-19 набыла характар пандэміі.

  29 траўня

  У трэцюю ноч пратэстаў супраць забойства Джорджа Флойда у Мінеапалісе мітынгоўцы падпалілі паліцэйскі ўчастак. Увечары мэр Джэйкаб Фрэй аб'явіў каменданцкую гадзіну. Пачаліся масавыя беспарадкі.

  30 ліпеня

  NASА адправіла ўсюдыход на Марс.

  10 верасня

  Сусветны фонд дзікай прыроды (WWF) паведаміў аб скарачэнні на 68% папуляцыя дзікіх жывёл у свеце за апошнія 46 гадоў.

  6 кастрычніка

  У Кыргызстане пачаліся акцыі пратэсту палітычных партый пасля выбараў у парламент, якія не прайшлі ў вышэйшы заканадаўчы орган краіны (Жагорку Кенеш). У Бішкеку пратэстоўцы захапілі адміністрацыю прэзідэнта і парламент.

  7 лістапада

  Пераможцам 59-ых выбараў прэзідэнта, якія прайшлі ў ЗША 3 лістапада, стаў дэмакрат Джо Байдэн.

  Колькасць выпадкаў заражэння COVID-19 у свеце перавысіла 50 млн. рублёў.

  3 снежня

  Колькасць памерлых з-за каранавіруснай інфекцыі новага тыпу ў свеце перавысіла 1,5 мільёна.