Аршыца - творчае аб'яднанне мастакоў, якое было створана ў канцы 80-х. Гэты час, калі мастакі, аб'ядноўваючыся ў гурты, распрацоўвалі творчыя праграмы, канцэпцыі, планавалі сумесную выставачную дзейнасць. Аб'яднанне першапачаткова мела на мэце распрацаваць сваю творчую праграму. Коратка яны выказалі яе двума словамі "МАЦІЯ ДУХУ", калі трохі расшыфраваць гэта - матэрыялізацыя духоўных сутнасцяў. Жаданню аб'яднацца для сумесных выставак, папярэднічала шкадаванне, што адкрыццё новых напрамкаў у мастацтве не мае паслядоўнікаў, не развіваецца на тэрыторыі Беларусі. Першым каменем для будаўніцтва ідэалогіі сваёй творчасці большасць мастакоў творчага аб'яднання выбралі факт "зняцця выяўленчасці".

Больш за 20 гадоў мастакі аб'яднання Аршыца дэманструюць на выставах вынікі сваіх творчых знаходак, свой духоўны вопыт. Гэта дастатковы перыяд часу, каб зрабіць высновы. Думаю, надышоў час заявіць: кожны з мастакоў аб'яднання распрацаваў свой падыход да беспрадметных; жывапісу, графіцы, дэкаратыўна прыкладному мастацтву, інсталяцыі (гэта віды мастацтва, якія дэманстраваліся на выставах творчага аб'яднання). Цяпер паўстае пытанне: ці можна мастацтва, у якім адсутнічае выяўленчасць называць выяўленчым? Думаю, што больш прыдатным вызначэннем для гэтага мастацтва былі б вызначэнні: візуальнае мастацтва, выразнае мастацтва або дакладней візуальна - выразнае мастацтва. Гэтае мастацтва, якое адлюстроўвае свет, але адлюстроўвае не прама, а апасродкавана. Адлюстроўвае з дапамогай уяўлення і вобразных асацыяцый мастака.

Беспрадметнае мастацтва мастакоў творчага аб'яднання Аршыца можна назваць асацыятыўным ці асацыятыўна – вобразным. Работы мастакоў выклікаюць шырокі спектр асацыяцый з прадметамі навакольнага свету. Важнай добрай якасцю такога мастацтва з'яўляецца тое, што мастак заклікае гледача да суаўтарства. Гэта значыць, каб прачытаць і зразумець працу мастака, глядач павінен "уключыць" сваё ўяўленне для генеравання асацыяцый, пераадолець інэртнасць розуму для актывізацыі фантазіі.

Тэкст: Антаніна Фалей